بختک کابوسی وحشتناک

این پدیده مکانیسم دفاعی مغز برای محافظت از بدن در موقع خواب است. توضیح اینکه مغز سیستم بسته ای ست که از طریق چند کانال ارتباطی یا همان حس ها با دنیای خارج در تماس است. موقع خواب ارتباط این کانال ها با دنیای خارج قطع می شود و آنها به دنیای درون وصل می شوند. مغز با انجام چند آزمایش ساده متوجه می شود که ارتباط با دنیای خارج را از دست داده و برای محافظت از شخص ماهیچه های حرکتی او را فلج می کند. (به جز ماهیچه چشم ها و ماهیچه های تنفسی). اگر مغز این کار را نکند بدن از رویایش تبعیت می کند یعنی وقتی که فرد خواب می بیند در حال دویدن است، بدن هم شروع به دویدن می کند. اولین کاری که مغز می کند این است که پیامی روشن به خودآگاهی فرد می فرستد. اگر جوابی دریافت نکند می فهمد که فرد به خواب رفته و سپس به ماهیچه ها دستور عدم حرکت می دهد. این پیام ممکن است احساس خارش یا غلتیدن یا تکان خوردن یا تشنگی و ... باشد.

مکانیسم دفاعی فلج خواب و عملکرد خود آگاهی بعضی وقت ها با هم هم زمان می شوند. یعنی ذهن بیدار می شود (به خود آگاه می شود) در حالی که بدن هنوز در خواب به سر می برد. در این حالت فرد قادر به حرکت نیست و چون تنفسش آرام و عمیق است احساس نفس تنگی، خفگی یا فشار بر سینه می کند. نتیجه اش وحشتی کابوس مانند است که به بختک معروف است. معمولا فلج خواب را در طول شب حس نمی کنیم چون اول خودآگاهی یا ذهن آگاه به خواب می رود و بعد مغز وقتی که از به خواب رفتن ذهن آگاه مطمئن می شود طی خواب رم دستور فلج را صادر می کند. حالت بختک در صورت وقوع به طور متوسط دو دقیقه طول می کشد و ممکن است قبل از خواب یا بعد از خواب ایجاد شود.

در تحقیقاتی که توسط متخصصان ایرانی و غیر ایرانی انجام گرفته مشخص شده که حدودا یک چهارم مردم بختک را حداقل یک بار تجربه کرده اند. فلج خواب هیچ خطری ندارد و کاری ست که بدن همیشه موقع خوابیدن انجام می دهد. آگاهی به فلج خواب یا بیدار شدن زود هنگام یا همان بختک معروف هم هیچ خطری ندارد هر چند که به عنوان مشکلی برای خوابیدن یا مزاحمت خواب تلقی می شود و ممکن است کسانی که عادتا مضطرب هستند یا مشکل روانی دارند یا حتی در صحت کامل این پدیده را تجربه می کنند بخواهند از شرش خلاص شوند. در عین حال این پدیده در دانش خواب روشن کاربرد فراوانی دارد و رویابین ها نه تنها از آن فرار نمی کنند بلکه بر انجام آن مصر هستند.

بنابراین بختک ممکن است به دو صورت بروز کند: اختیاری و غیر اختیاری

بختک غیر اختیاری:

بختک غیر ارادی به علت های مختلف ممکن است روی دهد. در افراد افسرده یا در سردردهای میگرنی دیده می شود. همینطور در کسانی که شغل های پر خطر دارند. حتی بعضی وقت ها با خوردن غذای زیاد قبل از خواب در ارتباط است. فردی که دچار بختک می شود شدیدا احساس سنگینی و خفگی می کند و قادر به حرکت یا فریاد کشیدن نیست. کسانی که ناخواسته به این حالت دچار می شوند بهتر است انگشت دست خود را تکان دهند. تکان دادن انگشت در حالت فلج خواب بسیار سخت است اما با کمی تلاش ممکن می شود و نشان دهنده این است که در حال خروج از این وضعیت هستید. در هر صورت بختک غیر ارادی به ندرت بیش از دو دقیقه طول می کشد.

بختک اختیاری:

بختک اختیاری یکی از معدود حالاتی ست که طی آن خودآگاهی کاملا فعال و بدن کاملا خواب است. این همان حالتی ست که رویا بین ها با تمرین های مختلف سعی می کنند آن را ایجاد کرده و آگاهانه به دنیای رویا وارد شوند. در دانش رویابینی به روش هایی که به فلج خواب آگاهانه منتهی می شوند روش های هوشیار آغاز می گویند. در روش های هوشیار آغاز رویابین به جای اینکه در خواب به خواب دیدن خود آگاه شود، مستقیما از بیداری به رویا وارد می شود و حالتی را که به خروج از بدن معروف است تجربه می کند